Wisława Szymborska w jednym ze swoich felietonów pisała niegdyś: „Jeśli Wiedeń – to koniecznie secesja, jeśli secesja – koniecznie Gustav Klimt, jeśli Klimt – koniecznie przepiękne kobiety”. Trudno nie przyznać, że to właśnie z kobietami najbardziej kojarzy nam się sylwetka wiedeńskiego mistrza, nie oznacza to jednak, że skupiał się on wyłącznie na nich. Nim przejdziemy jednak do omówienia malarstwa, poznajmy historię tego znanego artysty.
Sylwetka malarza
Gustav Klimt urodził się w biednej, wielodzietnej rodzinie w roku 1862. Uczęszczał do Szkoły Rzemiosł Artystycznych (Kunstgewerbeschule), późniejszej Wyższej Szkoły Sztuki, gdzie wciąż unosił się dawny duch akademizmu. Nauka wówczas polegała na odwzorowywaniu dzieł z wcześniejszych epok, przez co Klimt opanował do perfekcji techniki i proporcje dawnych mistrzów. Dzięki stypendium ukończył szkołę i założył towarzystwo artystyczne wraz z swoim bratem – Ernstem Klimtem, oraz znajomym – Franzem Matschem.
Spółce Klimta zaczęto zlecać wykonanie wielu różnych projektów, wśród których, zdaje się, przełomowym i najważniejszym zamówieniem było to dotyczące wykonania dekoracji w wiedeńskim Muzeum Historii Sztuki (Kunsthistorisches Museum). Gustav wykonał tam wówczas 13 paneli-alegorii, które tematycznie związane były chociażby z Grecją czy Egiptem. Zachwyt wiedeńczyków sprawił, że trójce artystów zostało zlecone kolejne duże zamówienie otrzymane od Ministerstwa Kultury i Oświaty – chodziło o dekorację auli Uniwersytetu Wiedeńskiego. Niestety, rok 1892 przyniósł śmierć ojca Klimtów i samego Ernsta.
Ten czas okazał się ciężki dla Gustava, choć spowodował powoli następującą indywidualizację dzieł. Już w rok po utracie brata i ojca malarz wykonał szkice do fresków Medycyna, Prawoznawstwo i Filozofia, które przez wzgląd na swoją kontrowersyjność odsunęły go od publicznych zleceń. W 1897 roku zdecydował się opuścić Związek Artystów Sztuk Pięknych, by założyć pod swoim przewodnictwem Stowarzyszenie Artystów Austriackich „Secesja”. Zaledwie rok później odbyła się pierwsza wystawa grupy. Założone zostało również czasopismo „Ver Sacrum”, do którego Klimt oddawał swoje rysunki (chociażby na okładki). Kariera mistrza trwała aż do roku 1918, kiedy to doznał on udaru mózgu doprowadzającego do jego śmierć.
Spółce Klimta zaczęto zlecać wykonanie wielu różnych projektów, wśród których, zdaje się, przełomowym i najważniejszym zamówieniem było to dotyczące wykonania dekoracji w wiedeńskim Muzeum Historii Sztuki (Kunsthistorisches Museum). Gustav wykonał tam wówczas 13 paneli-alegorii, które tematycznie związane były chociażby z Grecją czy Egiptem. Zachwyt wiedeńczyków sprawił, że trójce artystów zostało zlecone kolejne duże zamówienie otrzymane od Ministerstwa Kultury i Oświaty – chodziło o dekorację auli Uniwersytetu Wiedeńskiego. Niestety, rok 1892 przyniósł śmierć ojca Klimtów i samego Ernsta.
Ten czas okazał się ciężki dla Gustava, choć spowodował powoli następującą indywidualizację dzieł. Już w rok po utracie brata i ojca malarz wykonał szkice do fresków Medycyna, Prawoznawstwo i Filozofia, które przez wzgląd na swoją kontrowersyjność odsunęły go od publicznych zleceń. W 1897 roku zdecydował się opuścić Związek Artystów Sztuk Pięknych, by założyć pod swoim przewodnictwem Stowarzyszenie Artystów Austriackich „Secesja”. Zaledwie rok później odbyła się pierwsza wystawa grupy. Założone zostało również czasopismo „Ver Sacrum”, do którego Klimt oddawał swoje rysunki (chociażby na okładki). Kariera mistrza trwała aż do roku 1918, kiedy to doznał on udaru mózgu doprowadzającego do jego śmierć.
Akademizm
Twórczość Klimta w najprostszy sposób można podzielić na dwa etapy – pierwszy, w którym oddany był akademizmowi, oraz drugi, w którym odrzucił akademizm na rzecz symbolizmu. Akademizm wiązał się z programem nauczania obowiązującym w szkole, do której uczęszczał. Trudno wówczas szukać obrazów półnagich kobiet otoczonych wodospadem ze złota, gdy estetyka Klimta ściśle odwoływała się do antyku i renesansu. Ważnym dziełem jest chociażby Idylla, no i popatrzcie – nie widzicie może podobieństwa pomiędzy sylwetkami poniższych mężczyzn do sylwetki Adama z dzieła Michała Anioła?
Gustav Klimt, Idylla – część cyklu Alegorie i Emblematy (1884)
Michał Anioł, Stworzenie Adama (1511)
Symbolizm
Symbolizmem Klimt zainteresował się wraz z założeniem Stowarzyszenia Artystów Austriackich „Secesja”. Był on wówczas dominującym prądem artystycznym, Klimtowi zaś pozwolił na rozpoczęcie poszukiwań dzieła wolnego od wszelkich konwencji. Za przełomowy możemy uznać rysunek Alegoria rzeźby (Die Allegorie der Skulptur) z 1896 roku, który opublikowany został w „Nowych Alegoriach” (Allegorien Neue Folge) Martina Gerlacha. Wówczas opublikowane zostały również inne rysunki artysty, chociażby Alegoria Tragedii (Tragödie), w którego centrum stoi sama Melpomene, muza tragedii.
W greckim antyku Melpomene przedstawiana była z trzymaną w ręce charakterystyczną maską tragiczną oraz wieńcem utrzymującym się na głowie, czyli atrybutami dziedziny, której przodowała. Klimt sylwetkę muzy interpretuje zaś na swój własny sposób, nie sięgając już po oryginały antyczne. Wyjątkowe w przedstawieniu Klimta są: bogata biżuteria, nietradycyjny wieniec (przypominający bardziej wianek z kwiatów), czarna i elegancka szata, zindywidualizowana i powabna twarz, sposób trzymania maski tragicznej (co najmniej bardzo kobiecy).
Gustav Klimt, szkice do Alegorii rzeźby oraz Alegorii tragedii
Gustav Klimt, Alegoria rzeźby (1896) oraz Alegoria tragedii (1897)
W oczekiwaniu
Już w drugiej części przeglądu twórczości Gustava Klimta skupimy się na osławionych sylwetkach kobiet z wyszczególnieniem wszelakich motywów z nimi związanych. Będą więc nimfy wodne, femme fatale, portrety i muzy, czyli wszystko to, co zrodziło się z powyższych przedstawień alegorii. Jeżeli jesteście więc ciekawi dalszej drogi malarskiej Klimta, to zachęcam do obserwowania strony. Kolejka dawka wiedzy już niedługo!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz